ფილტვის კიბოს მედიკამენტური მკურნალობა

ფილტვის კიბო წარმოადგენს ერთ-ერთ ყველაზე  გავცელებულ ონკოლოგიურ დაავადებას მსოფლიოში. მისი მაღალი სიკვდილიანობა დაკავშირებულია, როგორც გვიან დიაგნოსტირებასთან, ისე დაავადების აგრესიულ ბიოლოგიურ ბუნებასთან. ფილტვის კიბოს მკურნალობა განსხვავდება სიმსივნის ტიპისა და გავრცელების მიხედვით. ფილტვის კიბო  ორ  დიდ  ჯგუფად  კლასიფიცირედება: ფილტვის  წვრილუჯრედული  და    არაწვრილუჯრედული კიბო.

ფილტვის  კიბოს არაწვრილუჯრედული ფორმის მკურნალობა,  მოიცავს  ქირურგიულ ჩარევას, ქიმიოთერაპიას, იმუნოთერაპიას, სხივურ თერაპიას ან ტარგეტულ მკურნალობას; ასევე, შესაძლებელია ამ მეთოდების კომბინაციაში გამოყენებაც. 

ფილტვის კიბოს წვრილუჯრედოვანი ფორმის მკურნალობა ტარდება ქიმიო- და/ან იმუნოთერაპიით  და სხივური თერაპიით.

მედიკამენტური თერაპიის საერთო პრინციპები

მკურნალობის სტრატეგია დამოკიდებულია  სიმსივნის ჰისტოლოგიურ ტიპზე (არაწვრილუჯრედოვანი ან წვრილუჯრედოვანი ფილტვის კიბო), მოლეკულურ პროფილზე (EGFR, ALK, ROS1, KRAS, BRAF, MET, RET, NTRK მუტაციები და PD-L1 ექსპრესია) და პაციენტის ზოგად კლინიკურ მდგომარეობაზე.

1. ქიმიოთერაპია

ქიმიოთერაპია წარმოადგენს ფილტვის კიბოს მედიკამენტური მკურნალობის  უძველეს მეთოდს. იგი ეფექტურია როგორც არაწვრილუჯრედოვანი (NSCLC), ასევე წვრილუჯრედოვანი (SCLC) ტიპის სიმსივნეებში. ქიმიოთერაპია ხშირად ინიშნება ოპერაციის შემდეგ რათა განადგურდეს ნარჩენი სიმსივნური უჯრედები. ზოგ შემთხვევაში ქიმიოთერაპია ინიშნება ოპერაციამდე რათა სიმსივნური წარმონაქმნი ზომაში შემცირდეს, რაც ხელსაყრელია ოპერაციის ჩასატარებლად.ამავდროულად,შესაძლებელია ქიმიოთერაპიის  კომბინაცია სხივურ თერაპიასთან. დაავადების გავრცელებული ფორმების დროს  ქიმიოთერაპია ინიშნება სიმპტომების შესამსუბუქებლად, ზოგადი მდგომარეობის და ცხოვრების ხარისხის გასაუმჯობესებლად.

2. სამიზნე (ტარგეტული) თერაპია

მოლეკულური დიაგნოსტიკის განვითარებამ ფილტვის კიბოს მკურნალობაში დიდი როლი ითამაშა.გენეტიკური მუტაციების იდენტიფიკაციისთვის აუცილებელია ფილტვის კიბოს უჯრედების მოლეკულური შესწავლა, რაც სამიზნე პრეპარატის დანიშვნის  საშუალებას იძლევა,შედეგად,უჯრედშიდა მექანიზმების ბლოკირებით, სამიზნე პრეპარატი მხოლოდ კიბოს უჯრედების  კვდომას იწვევს. სამიზნე თერაპია შესაბამისი მოლეკულურ-გენეტიკური მუტაციის მქონე პაციენტებში განსაკუთრებით ეფექტურია,  თუმცა დროთა განმავლობაში შეიძლება განვითარდეს მედიკამენტური რეზისტენტობა, რაც საჭიროებს თერაპიის კორექციას.

3. იმუნოთერაპია

იმუნოთერაპია აძლიერებს ორგანიზმის იმუნურ სისტემას, ეხმარება მას  სიმსივნური უჯრედების ამოცნობაში და მათთან ბრძოლაში, ანუ ძლიერდება   ორგანიზმის იმუნურ პასუხი სიმსივნურ უჯრედებზე. იმუნოთერაპია განსაკუთრებით ეფექტურია მაღალი PD-L1 ექსპრესიის მქონე პაციენტებში და ხშირად გამოიყენება როგორც  მონო,ისე  ქიმიოთერაპიასთან კომბინაციაში.

4. კომბინირებული და ინდივიდუალიზებული მკურნალობა

თანამედროვე   ონკოლოგია ითვალისწინებს მედიკამენტური თერაპიის სხვადასხვა მეთოდის:ქიმიოთერაპიის, ტარგეტული  თერაპიისა და იმუნოთერაპიის კომბინირებულ გამოყენებას — რაც საშუალებას იძლევა შემცირდეს პროგრესირების რისკი, რემიისის  ხანგრძლივობა და გაუმჯობესდეს  პაციენტის  ცხოვრების  ხარისხი. მკურნალობის სტრატეგია დამოკიდებულია დაავადების სტადიაზე, მის მოლეკულურ პროფილზე, პაციენტის   თანხმლებ დაავადებებსა და ზოგად მდგომარეობაზე. ფილტვის კიბოს მედიკამენტური მკურნალობა მუდმივად განვითარებადი და კომპლექსური სფეროა, რომელიც ემყარება პერსონალიზებულ მედიცინის პრინციპებს. ბიომარკერების გამოვლენა და ინოვაციური პრეპარატების დანერგვა მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს პაციენტთა გადარჩენადობისა და ცხოვრების ხარისხის მაჩვენებელს. სამომავლო კვლევები მიმართულია რეზისტენტობის მექანიზმების გადალახვისა და ტოქსიკურობის შემცირებისკენ, რაც კიდევ უფრო გააძლიერებს ფილტვის კიბოს თერაპიის ეფექტურობას.