როგორ ხდება ენდოსკოპიური დიაგნოსტირება ონკოლოგიურ დაავადებებში, რა სიმპტომებით მოდიან პაციენტები და რა სახის პროცედურები ტარდება? ამ საკითხზე გვესაუბრება კლინიკური ონკოლოგიის ინსტიტუტის ენდოსკოპისტი ირაკლი შეკლაშვილი.

რა სახის ონკოლოგიურ პათოლოგიებს აწყდებიან ენდოსკოპიური კვლევის დროს?

ენდოსკოპიური კვლევები ონკოლოგიაში ფართოდ გამოიყენება სხვადასხვა ორგანოს ავთვისებიანი პროცესების დიაგნოსტირებისთვის. ყველაზე გავრცელებული ონკოლოგიური დაავადებები, რომლებიც ენდოსკოპიური გზით ვლინდება, მოიცავს:

• ბრონქოსკოპია: ფილტვის კიბო (არაწვრილუჯრედოვანი და წვრილუჯრედოვანი კარცინომა);
• ლარინგოსკოპია: ხორხისა და ჰიპოფარინგეალური კიბო;
• გასტროსკოპია: საყლაპავისა და კუჭის კიბო;
• კოლონოსკოპია: კოლორექტალური კიბო.

აღნიშნული სიმსივნეები ხშირად ვლინდება როგორც მიზანმიმართული გამოკვლევის, ისე შემთხვევითი აღმოჩენის შედეგად, განსაკუთრებით ადრეულ სტადიაზე.

რა სიმპტომებით მოდიან პაციენტები?

სიმპტომები დამოკიდებულია დაზიანებული ორგანოს მდებარეობაზე და პროცესის პროგრესირების ხარისხზე:

• ბრონქოსკოპია: ქრონიკული ხველა, სისხლიანი ნახველი (ჰემოპტიზი), ქოშინი, ხიხინი, აუხსნელი წონის დაკლება;
• ლარინგოსკოპია: ხმის ჩახლეჩა, ყლაპვის გაძნელება (დისფაგია), ყელის ტკივილი, სტრიდორი;
• გასტროსკოპია: ყლაპვის გაძნელება, ეპიგასტრიუმის ტკივილი, წონის დაკლება, სისხლიანი განავალი (მელენა), ანემია;
• კოლონოსკოპია: სწორი ნაწლავის სისხლდენა, ნაწლავის მოქმედების ცვლილება (ყაბზობა ან ფაღარათი), ანემია, მუცლის ტკივილი.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ადრეული სტადიის სიმსივნეები ხშირად ასიმპტომურია და მხოლოდ პროფილაქტიკური ან სხვა მიზეზით ჩატარებული გამოკვლევების დროს ვლინდება.

როგორ ხდება დიაგნოსტირება ენდოსკოპიური პროცედურების დროს?

დიაგნოსტიკური ენდოსკოპია ონკოლოგიაში მოიცავს სხვადასხვა ტექნიკას, რომლებიც საშუალებას გვაძლევს როგორც ვიზუალური შეფასება, ასევე ქსოვილების ციტოლოგიური და ჰისტოლოგიური ანალიზი:

• ბიოფსია: ქსოვილის აღება პირდაპირი ვიზუალიზაციის ქვეშ არის ონკოლოგიური დიაგნოზის დასმის ოქროს სტანდარტი;
• ბრაშ-ციტოლოგია: გამოიყენება ბრონქოსკოპიის დროს, განსაკუთრებით ცენტრალური ფილტვის სიმსივნეების გამოსაკვლევად;
• ბრონქოალვეოლარული ამორეცხვა (BAL): ეხმარება ციტოლოგიურ და მიკრობიოლოგიურ შეფასებაში;
• პოლიპექტომია და ლორწოვანის რეზექცია: გამოიყენება კოლონოსკოპიის დროს საეჭვო ადრეული ნეოპლაზიების მოსაცილებლად.

ენდოსკოპიური მეთოდების საშუალებით შესაძლებელია სიმსივნის ადრეული დიაგნოსტირება, რაც მკურნალობის ეფექტურობას მნიშვნელოვნად ზრდის. ამიტომ, სიმპტომების არსებობის შემთხვევაში, დროული ენდოსკოპიური კვლევა გადამწყვეტი შეიძლება აღმოჩნდეს პაციენტის ჯანმრთელობისთვის.