გაინტერესებთ, რომელია 10 ყველაზე განკურნებადი კიბო?

ჩვენი ინფორმაცია ეყრდნობა Healthline-ის (healthline.com) 2023 წლის მარტში გამოქვეყნებულ სტატიას, რომელიც აშშ-ის ოფიციალურ სტატისტიკურ მონაცემებზეა დაფუძნებული. Healthline ცნობილია როგორც ერთ-ერთი ყველაზე ავტორიტეტული და სანდო გამოცემა ჯანმრთელობის სფეროში.

„კიბო არის დიაგნოზი და არა განაჩენი“, თუმცა იმისათვის, რომ საქართველო კიბოს განკურნების სტატისტიკით დაუახლოვდეს მსოფლიოს განვითარებულ ქვეყნების შედეგებს, აუცილებელია მეტი ცოდნა და ამ ცოდნის პრაქტიკაში დანერგვა.

კლინიკური ონკოლოგიის ინსტიტუტი გეგმავს, რომ ამ სტატიას მოჰყვება რჩევების ციკლი, რომელიც შეეხება თითოეულ ამ დაავადებას, ამიტომ გთხოვთ ყურადღებით იყოთ და აკონტროლოთ ჩვენი გვერდი, რათა არ გამოგრჩეთ თქვენთვის მნიშვნელოვანია ინფორმაცია.

 

კიბოს გამოვლენასა და მკურნალობაში მიღწეული პროგრესი ნიშნავს იმას, რომ უფრო მეტი ავთვისებიანი სიმსივნილით დაავადებული ადამიანი გადარჩება, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც დაავადება ადრეულ სტადიაზეა დიაგნოსტირებული. ზოგიერთი კიბო, როგორიცაა ფარისებრი ჯირკვლის, პროსტატის და სათესლე ჯირკვლის სიმსივნეები, უფრო მეტად ემორჩილება მკურნალობას და უფრო ადვილად განიკურნება.

შეერთებულ შტატებში კიბოთი დაავადებულთა გადარჩენას მაღალი მაჩვენებელი აქვს. ეს შეიძლება იყოს დაკავშირებული მოსახლეობის დაბერებასთან, თუმცა ეს რიცხვები ასახავს ადრეული გამოვლენისა და მკურნალობის პროგრესს. ზოგადად, კიბოს მკურნალობა უფრო ეფექტური და წარმატებული ხდება, როცა დიაგნოზი ადრეულ ეტაპზე ხდება.

ამ სტატიის მიზანია გაეცნოთ იმ ავთვისებიან სიმსივნეებს, რომელთაც ყველაზე მაღალი 5-წლიანი გადარჩენის ფარდობითი მაჩვენებელი აქვთ ადრეულ სტადიაზე დიაგნოსტირებისას.

 

რა ითვლება განკურნებადობად? ამერიკის კიბოს საზოგადოება (ACS) განმარტავს, რომ "განკურნება" ნიშნავს იმას, რომ ორგანიზმში კიბოს სხვა მტკიცებულებები არ არსებობს, თქვენ აღარ საჭიროებთ მკურნალობას და კიბოს რეციდივი არ მოსალოდნელია. თუმცა, ექიმი არასდროს იქნება 100%-ით დარწმუნებული, რომ კიბო არ დაბრუნდება.

კიბოს ეროვნული ინსტიტუტის (NCI) ინფორმაციით, ზოგი ექიმი შესაძლოა თქვას, რომ კიბო განიკურნა, თუ პაციენტი 5 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში სრულ რემისიაში იმყოფება. მაგრამ კიბო შესაძლოა დაბრუნდეს მრავალი წლის შემდეგ.

ექიმი შესაძლოა გამოიყენოს ტერმინი „განკურნება“, თუმცა უფრო სავარაუდოა, რომ ის გეტყვით, რომ რემისიაში ხართ ან დაავადების მტკიცებულება არ არსებობს.

ზოგი კიბო მკურნალობას უკეთ ემორჩილება, ვიდრე სხვები, რის გამოც გადარჩენას შორის განსხვავებები აშკარაა. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია დიაგნოზის სტადია, რომელიც აღწერს სიმსივნის ზომასა და გავრცელებას. სხვა ფაქტორები, რომლებიც გავლენას ახდენენ თქვენს პერსპექტივაზე, არის:

• ავთვისებიანობის ხარისხი (გრეიდი), რომელიც აღწერს კიბოს უჯრედების გადაგვარების ხარისხსა და დაავადების გავრცელების სიჩქარეს
• ლიმფური კვანძების დაზიანება (გავრცელდა თუ არა კიბო რეგიონალურ ლიმფურ კვანძებში)
• თქვენი ასაკი და ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობა
• ორგანიზმის პასუხი მკურნალობაზე

რა არის გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი?

• გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი ადარებს კონკრეტული კიბოს მქონე ადამიანებს ზოგადი პოპულაციასთან. ეს მაჩვენებელი აჩვენებს, თუ რა პროპორცია გადარჩა კონკრეტული კიბოთი დაავადებულთა შორის, შედარებით იმ ადამიანებთან, ვისაც კიბო არ აქვს, მიუხედავად იმისა, განმეორდა თუ არა დაავადება.

გადარჩენის სტატისტიკა ეფუძნება კიბოს მქონე ადამიანებს, რომლებიც 5 წელზე მეტი ხნის წინ დაუსვეს დიაგნოზი. თუმცა, ასეთი მონაცემები შესაძლოა არ ასახავდეს უახლესი დიაგნოსტიკური მეთოდებისა და მკურნალობის ეფექტურობას.

 

1. ფარისებრი ჯირკვლის კიბო

ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს ადრეული გამოვლენა საკმაოდ ხშირია. ამ დიაგნოზით შემთხვევების დაახლოებით 65% ლოკალიზებული კიბოა, ხოლო 29% - რეგიონული. „ლოკალიზებული“ ნიშნავს, რომ კიბო მკაფიოდ შემოიფარგლება ორგანოს შიგნით მცირე ფართობით, ხოლო „რეგიონული“ გულისხმობს, რომ კიბო გავრცელდა მიმდებარე ქსოვილებში ან ორგანოებში. „შორეული“ კი იმ შემთხვევაში გამოიყენება, როდესაც კიბო გავრცელდა შორეულ ორგანოებზე ან ლიმფურ კვანძებზე, რომლებიც პირველადი სიმსივნიდან შორს მდებარეობს.

ქვემოთ მოცემული ცხრილი აჩვენებს გადარჩენადობის შედარებით მაჩვენებლებს, რომლებიც ეფუძნება NCI-ის (ნაციონალური კიბოს ინსტიტუტი, აშშ) ზედამხედველობის, ეპიდემიოლოგიისა და საბოლოო შედეგების პროგრამის (SEER) მონაცემებს, რაც მოიცავს შეერთებულ შტატებში 2012-2018 წლების პერიოდში გავრცელებულ კიბოს შემთხვევებს.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	99%
რეგიონული	98%
შორეული	53%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	98%

გადარჩენადობის მაჩვენებელი განსხვავდება ფარისებრი ჯირკვლის კიბოს სხვადასხვა ტიპების მიხედვით. ყველაზე გავრცელებული სახეობები არიან კარგად დიფერენცირებული სიმსივნეები, მათ შორის ფარისებრი ჯირკვლის პაპილარული და ფოლიკულური კიბო. "მაღლად დიფერენცირებული" ნიშნავს, რომ კიბოს უჯრედები მეტად ჰგავს ნორმალურ უჯრედებს. NCI-ის მიხედვით, მაღლად დიფერენცირებული კიბო, როგორც წესი, განკურნებადია, თუ ის ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენილია.

დაბალდიფერენცირებული და არადიფერენცირებული სიმსივნეები შედგება უჯრედებისგან, რომლებიც საკმაოდ განსხვავდებიან ნორმალურ უჯრედებსაგან. დაბალდიფერენცირებული ან არადიფერენცირებული ფარისებრი ჯირკვლის კიბო ცნობილია, როგორც ფარისებრი ჯირკვლის ანაპლაზიური კიბო. ეს ტიპი არ არის ფართოდ გავრცელებული, თუმცა ბევრად უფრო აგრესიულია.

1-დან 4 სანტიმეტრამდე სიმსივნის შემთხვევაში, ძირითადი მკურნალობა, როგორც წესი, არის ქირურგიული და მოიცავს ფარისებრი ჯირკვლის მთლიანი ან ნაწილის ამოღებას. სხვა მკურნალობის ტაქტიკა დამოკიდებულია კიბოს ტიპზე და სტადიაზე.

 

2. პროსტატის კიბო

პროსტატის კიბოს უმეტესობა ნელა პროგრესირებს. დაახლოებით 70% დიაგნოსტირდება ლოკალიზებულ სტადიაზე, ხოლო 13% დიაგნოზირდება რეგიონალური გავრცელებით. პროსტატის სპეციფიკური ანტიგენის (PSA) ტესტირებამ შეიძლება მნიშვნელოვანი როლი შეასრულოს ადრეულ გამოვლენაში.

ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ნაჩვენები გადარჩენის ფარდობითი მაჩვენებლები, რაც ეფუძნება ზედამხედველობის, ეპიდემიოლოგიისა და საბოლოო შედეგების პროგრამის (SEER) მოსახლეობის სტატისტიკას შეერთებული შტატებისთვის 2012 და 2018 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	99%
რეგიონული	99%
შორეული	32%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	97%

პროსტატის კიბოს შეიძლება ქონდეს ოჯახური ბუნება და გარკვეული გენების არსებობამ შესაძლოა გაზარდოს თქვენი რისკი.

პროსტატის დაბალი აგრესიულობის კიბო შეიძლება არ საჭიროებს მკურნალობას. მონიტორინგი და აქტიური მეთვალყურეობა შესაძლოა იყოს მიზანშეწონილი. დაავადების ადრეული სტადიის მკურნალობა შეიძლება მოიცავდეს ქირურგიას, სხივურ თერაპიას ან რადიოაქტიური ნივთიერების იმპლანტაციას (ბრაქითერაპია).

 

3. სათესლე ჯირკვლის კიბო

სათესლე ჯირკვლის კიბო არის ყველაზე გავრცელებული სიმსივნე მამაკაცებში 15-დან 45 წლამდე ასაკში. ადრეული დიაგნოსტირების შემთხვევაში ეს ერთ-ერთი ყველაზე განკურნებადი სიმსივნეა.

გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ეფუძნება ზედამხედველობის, ეპიდემიოლოგიისა და საბოლოო შედეგების პროგრამის (SEER) მოსახლეობის სტატისტიკას შეერთებული შტატებისთვის 2012 წლიდან 2017 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	99%
რეგიონული	96%
შორეული	73%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	95%

სათესლე ჯირკვლის კიბოს ადრეული სტადიის მკურნალობა შეიძლება მოიცავდეს აქტიურ მეთვალყურეობას. ის ასევე შეიძლება მოიცავდეს ერთი ან ორივე სათესლე ჯირკვლის ქირურგიულ მოცილებას (ორქექტომია) ან სხივურ თერაპიას.

 

4. კანის კიბო

ადრეულ სტადიაზე დაწყებული მკურნალობით ბაზალურუჯრედოვანი და ბრტყელუჯრედოვანი კანის კიბოს თითქმის ყველა შემთხვევა განკურნებადია. მელანომა ასევე განკურნებადია ადრეულ სტადიაზე, მაგრამ მეტად ახასიათებს გავრცელების ალბათობაა. მელანომის შემთხვევების დაახლოებით 78% ლოკალიზებული კიბოა.

გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ეფუძნება ზედამხედველობის, ეპიდემიოლოგიისა და საბოლოო შედეგების პროგრამის SEER შეერთებული შტატების მოსახლეობის სტატისტიკას 2012 წლიდან 2018 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	99%
რეგიონული	71%
შორეული	32%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	94%

კანის კიბო ყველაზე გავრცელებული კიბოა მთელ მსოფლიოში. მთავარი მიზეზი არის ულტრაიისფერი (UV) სხივების ზემოქმედება.

კანის კიბოს ადრეული სტადიის მკურნალობა მოიცავს დაზიანებული უბნების ქირურგიულ მოცილებას.

5. ძუძუს კიბო

ძუძუს კიბოს სიკვდილიანობის მაჩვენებელი 1989 წლიდან 2020 წლამდე შემცირდა 43%-ით. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს ადრეული გამოვლენით და დიდი პროგრესით მკურნალობაში. შემთხვევების დაახლოებით ორი მესამედი დიაგნოზის დროს ლოკალიზებულ ეტაპზეა.

ქვემოთ მოცემულ ცხრილში გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ეფუძნება SEER მოსახლეობის სტატისტიკას შეერთებული შტატებისთვის 2012 წლიდან 2018 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	99%
რეგიონული	86%
შორეული	30%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	91%

გადარჩენის მაჩვენებლები განსხვავდება კონკრეტული ტიპის მიხედვით. მაგალითად, სამმაგი უარყოფითი და ანთებითი ძუძუს კიბო უფრო აგრესიულია, ვიდრე სხვა ტიპები.

ძუძუს კიბოს განვითარების ზუსტი მიზეზი არ არის ნათელი. გარემო ფაქტორებთან ერთად, გარკვეული მემკვიდრეობითი გენის მუტაციამ შეიძლება გაზარდოს რისკი.

ძუძუს კიბოს მკურნალობა კომბინირებულია. ადრეული სტადიის მკურნალობა ჩვეულებრივ მოიცავს ქირურგიულ ჩარევას. სხვა მკურნალობა დამოკიდებულია დაავადების ტიპზე და სტადიაზე.

 

6. საშვილოსნოს ტანის კიბო

ადრეული დიაგნოზირების შემთხვევაში, საშვილოსნოს ტანის კიბოს მქონე ადამიანების პერსპექტივა ძალიან კარგია. თუმცა შემთხვევების მხოლოდ 67% დიაგნოზირდება ლოკალიზებულ ეტაპზე.

ქვემოთ მოცემულ ცხრილში გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ეფუძნება SEER მოსახლეობის სტატისტიკას შეერთებული შტატებისთვის 2012 წლიდან 2018 წლებში.

დიაგნოზის ეტაპი 5-წლიანი ფარდობითი გადარჩენის მაჩვენებელი ლოკალიზებულია 95% რეგიონალური 70% შორეული 18% ყველა ეტაპი კომბინირებული 81%

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	95%
რეგიონული	70%
შორეული	18%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	81%

ქირურგია არის მკურნალობის ძირითადი მეთოდი საშვილოსნოს ტანის კიბოს ადრეულ ეტაპზე. სხვა მიდგომები დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად გავრცელებულია კიბო.

 

7. ჰოჯკინის ლიმფომა

ჰოჯკინის ლიმფომა არის სისხლის კიბოს ტიპი. დაავადების ადრეული სტადიის მქონე ადამიანების პერსპექტივა კარგია. შემთხვევების მხოლოდ 14% დიაგნოზირებულია 1 სტადიაზე, ხოლო 38% დიაგნოზირებულია როგორც 2 სტადიის კიბო.

გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ეფუძნება SEER შეერთებული შტატების მოსახლეობის სტატისტიკას 2012- 2018 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	93%
რეგიონული	95%
შორეული	83%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	89%

დაავადების ადრეული სტადიის მკურნალობა შეიძლება მოიცავდეს ქიმიოთერაპიას და სხივურ თერაპიას.

 

8. თირკმლისა და თირკმლის მენჯის კიბო

როდესაც კიბო ადრეულ ეტაპზეა გამოვლენილი, თირკმლის ან თირკმლის მენჯის კიბოს მქონე ადამიანებს აქვთ განკურნების კარგი პერსპექტივა. დიაგნოზების დაახლოებით 66% დგინდება 1 სტადიაზე. მკურნალობის თანამედროვე მეთოდები განკურნავს თირკმელუჯრედოვანი კიბოს 1 სტადიის მქონე პაციენტების 50% მეტს.

გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ეფუძნება SEER შეერთებული შტატების მოსახლეობის სტატისტიკას 2012 - 2018 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	93%
რეგიონული	72,3%
შორეული	15,3%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	77%

თირკმელების კიბოს ადრეული სტადიის ძირითადი მკურნალობა არის ქირურგიული ჩარევა თირკმლის ნაწილის ან მთლიანად ამოღების მიზნით. ასევე შეიძლება საჭირო გახდეს რადიაციული თერაპია. სხვა მკურნალობა დამოკიდებულია დაავადების ტიპზე და სტადიაზე.

 

9. საკვერცხეების კიბო

ლოკალიზებული საკვერცხეების კიბო საკმაოდ განკურნებადია, თუმცა არ არსებობს კონკრეტული სკრინინგის ტესტი და ადრეული სიმპტომებიც შეიძლება არ იყოს აშკარა. შემთხვევების თითქმის 60% დაგვიანებულ სტადიაზე დგინდება.

გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ეფუძნება SEER მოსახლეობის სტატისტიკას შეერთებული შტატებისთვის 2012 - 2017 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	93%
რეგიონული	74%
შორეული	31%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	49%

ადრეული მკურნალობა მოიცავს ოპერაციას ერთი ან ორივე საკვერცხის ამოღების მიზნით. სხვა მკურნალობა დამოკიდებულია დაავადების ტიპზე და სტადიაზე.

 

10. საშვილოსნოს ყელის კიბო

პაპ ტესტის დახმარებით შესაძლებელია კიბოსწინარე დაზიანებების იდენტიფიცირება და მკურნალობა საშვილოსნოს ყელის კიბოს თავიდან ასაცილებლად. სკრინინგს ასევე შეუძლია საშვილოსნოს ყელის კიბოს ადრეული სტადიის გამოვლენა. თუმცა შემთხვევების მხოლოდ 44% დიაგნოსტირდება ლოკალიზებულ ეტაპზე.

გადარჩენის შედარებითი მაჩვენებლები ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ეფუძნება SEER შეერთებული შტატების მოსახლეობის სტატისტიკას 2012 - 2018 წლებში.

სტადია დიაგნოსტირების მომენტისთვის	5-წლიანი გადარჩენადობის შედარებითი მაჩვენებელი
ლოკალიზებული	91%
რეგიონული	59,4%
შორეული	17,1%
ყველა სტადიისთვის ერთიანობაში	67%

საშვილოსნოს ყელის კიბო გამოწვეულია ადამიანის პაპილომავირუსით (HPV) ხანგრძლივი ინფიცირებით.

ქირურგია არის დაავადების ადრეული სტადიის მთავარი მკურნალობა. სხვა მკურნალობა დამოკიდებულია დაავადების ტიპზე და სტადიაზე.

კიბოს გამოვლენასა და მკურნალობაში მიღწეული პროგრესი ნიშნავს, რომ მეტი დაავადებული ადამიანი გადარჩება. არსებობს პოზიტიური პერსპექტივა სხვადასხვა ლოკალიზაციის კიბოს მქონე ადამიანებისთვის, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც კიბო ადრეულ ეტაპზეა აღმოჩენილი.

ზოგიერთ ყველაზე განკურნებად სიმსივნეს, როგორიცაა საშვილოსნოს ყელის და პროსტატის კიბო, აქვს სკრინინგის ტესტები ადრეული დიაგნოსტიკის დასახმარებლად. სხვა კარგად განკურნებადი სიმსივნეები, როგორიცაა საკვერცხეების და საშვილოსნოს ტანის კიბო, არ უტარდებათ რუტინული სკრინინგის ტესტები და რთულია მათი გამოვლენა გავრცელებამდე.

ამიტომ მნიშვნელოვანია იცოდეთ რისკის ფაქტორების, სიმპტომებისა და კიბოს სკრინინგის ტესტების შესახებ. თუ გსურთ იყოთ ინფორმირებულები თვალი ადევნეთ ჩვენს გვერდს, სადაც ბევრ საინტერესო და ინფორმაციულ სტატიას ნახავთ.

სტატიის ორიგინალი ვერსია იხილეთ ამ ბმულზე https://www.healthline.com/health/cancer/curable-cancers#kidney-and-renal-pelvis.